Hoe warm was het in 2024 vergeleken met het jaar ervoor? En wat betekende dat voor mijn gasverbruik?
2024 was net als het jaar ervoor een extreem warm jaar, met een gemiddelde temperatuur in De Bilt van 11,8 °C. In andere delen van het land lag de temperatuur het afgelopen jaar wel iets hoger of juist lager dan het jaar ervoor, en waren er wel verschillen tussen de maanden. Zo was februari de zachtste februari ooit gemeten, en ruim 2 °C warmer dan een jaar eerder.
Hieronder is de gemiddelde temperatuur in 2023 en 2024 weergegeven voor een weerstation van het KNMI uit alle provincies. In De Bilt was de gemiddelde temperatuur precies hetzelfde in beide jaren. In de noordelijke provincies was het in 2024 iets warmer dan in 2023, in het zuiden juist andersom.
Graaddagen 2024
Een graaddag is een maat om gasverbruik te corrigeren voor de buitentemperatuur. Het geeft aan hoeveel graden de gemiddelde temperatuur op een dag onder een bepaalde referentietemperatuur was. Vaak wordt als referentietemperatuur 18 °C genomen. Een dag met een gemiddelde temperatuur van 10 °C levert 8 graaddagen op. Als de gemiddelde temperatuur boven de referentietemperatuur ligt, levert dat 0 graaddagen op.
Voor 2023 en 2024 zagen de graaddagen per provincie er zo uit:
Door het jaarlijkse gasverbruik te delen door het aantal graaddagen is het gasverbruik gecorrigeerd voor de buitentemperatuur.
Voor ons gasverbruik in 2023 en 2024 ziet dat er zo uit, op basis van het voor ons dichtstbijzijnde KNMI-weerstation:
| Maand | Gasverbruik (m³) | Graaddagen Eelde | Gasverbruik (m³ per graaddag) |
|---|---|---|---|
| 2023 | 262 | 2683 | 0,1 |
| 2024 | 267 | 2594 | 0,1 |
Ons gasverbruik was vergelijkbaar tussen beide jaren, en het aantal graaddagen ook. Het gasverbruik per graaddag komt daarom hetzelfde uit: weinig veranderd dus in ons stookgedrag. Hoe zit dat als we inzoomen op de maanden?
Ons gasverbruik en graaddagen per maand in 2024
Volgens Wikipedia loopt het Nederlandse stookseizoen van 1 oktober tot 1 mei. Wij wonen in een goed geïsoleerde woning, en sinds wij de thermostaat op 18,5°C hebben staan en er een sport van maken ons gasverbruik zo laag mogelijk te houden, hoeven we vaak alleen te stoken van november tot en met maart. Daardoor is van april tot en met oktober ons gasverbruik laag:
Het gasverbruik van april tot en met oktober is alleen het verbruik voor warm water en koken, en heeft dus geen relatie met de buitentemperatuur. Dat maakt dat er maar vijf maanden overblijven waarin het gasverbruik voor verwarming vergeleken hoeft te worden.
Wat opvalt is dat ons gasverbruik vooral in januari 2024 hoger was dan in 2023, en in maart was het juist lager, en vervolgens in november en december weer wat hoger. Komt dat door verschil in het weer?
Gasverbruik per graaddag
De graaddagen voor weerstation Eelde per maand zagen er zo uit:
November en december hadden in beide jaren een vergelijkbaar aantal graaddagen, dus op basis daarvan zou het gasverbruik vergelijkbaar moeten zijn. In januari 2024 was het juist wat kouder, wat het verschil dat we eerder zagen zou kunnen verklaren.
Als ik het gasverbruik deel door de graaddagen, ziet dat er zo uit:
Op maart na verbruikten we, gecorrigeerd voor de buitentemperatuur, in 2024 wat meer dan in 2023. Het verschil in januari zou kunnen komen doordat ik vorig jaar januari een week ziek thuis was, waardoor de verwarming vaker heeft aangestaan, maar waar de andere verschillen vandaan komen kan ik lastig achterhalen.
Kanttekeningen bij graaddagen
Graaddagen geven een goede indicatie, maar zoals gezien, zeggen ze lang niet alles. Het gasverbruik kan ook variëren doordat de bewoners de ene maand bijvoorbeeld veel meer van huis waren dan de andere. Verder corrigeren graaddagen alleen voor de temperatuur, terwijl ook andere weersfactoren zoals wind en zonneschijn van invloed zijn op hoeveel er gestookt moet worden.
Hier zijn graaddagen berekend met een stookgrens van 18 °C, maar er zijn ook andere manieren om ze te berekenen, zoals gewogen graaddagen. Daarnaast wordt gas vaak niet alleen gebruikt voor verwarming, maar ook voor warm water en koken, en die laatste twee zijn niet afhankelijk van de buitentemperatuur.
Drie warme jaren op rij
2023 en 2024 waren dus qua temperatuur behoorlijk vergelijkbaar. Ook 2022 verliep met 2758 graaddagen in Eelde ongeveer hetzelfde. We moeten nog een jaar terug gaan voor koude winter: 2021 had 3044 graaddagen.
Dat maakt dat het gasverbruik de afgelopen drie jaren eigenlijk ook vrij goed direct met elkaar te vergelijken zijn, dus ook zonder te corrigeren voor de kleine verschillen in de buitentemperatuur. Maar onder andere door eerder genoemde redenen zal het gasverbruik van een huis sowieso altijd wat fluctueren, wat het moeilijk maakt om bijvoorbeeld het effect van besparings- of isolatiemaatregelen goed in te schatten.
Graaddagen online en in Python
Zelf met graaddagen rekenen? Op de website mindergas.nl kun je een gewogen-graaddagencalculator vinden voor alle KNMI-stations. Op mijn Github vind je een voorbeeld hoe je met Python KNMI-weerdata op kunt halen.
